Ανατόλιος

I

Όνομα αγίων της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Ο στρατηλάτης. Δεν είναι γνωστό πού, πότε και πώς έζησε. Αναφέρεται μόνο ότι μαρτύρησε με ξίφος. Η μνήμη τουτιμάται στις 23 Απριλίου.

2. Ο μάρτυς. Είναι άγνωστο από πού καταγόταν και πότε μαρτύρησε. Αποκεφαλίστηκε για τα χριστιανικά του φρονήματα στην Καμπανία της Ιταλίας. Η μνήμη του τιμάται στις 6 Ιουλίου.

II

Όνομα δύο ιεραρχών της Ανατ. Ορθόδοξης Εκκλησίας.

1. Επίσκοπος Λαοδικείας Συρίας (3ος αι.). Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου ίδρυσε νεοπλατωνική φιλοσοφική σχολή, στην οποία, όπως αναφέρεται, σπούδασε και ο Ιάμβλιχος (ο Α. αφιέρωσε στον Ιάμβλιχο σύγγραμμα με τίτλο Ζητήματα Ομηρικά). Γνωστός για την πολυμάθειά του, εξελέγη (αν και χριστιανός) πρόεδρος της Συγκλήτου. Γλίτωσε τους συμπατριώτες του από την επίθεση του Ρωμαίου στρατηγού Θεοδότου –κάνοντας διαπραγματεύσεις μαζί του – όταν ο τελευταίος είχε σταλεί εναντίον του έπαρχου Αιμιλιανού που είχε αποστατήσει και αυτοανακηρυχθεί αυτοκράτορας. Ο Α. έγινε αργότερα βοηθός του επισκόπου Αντιοχείας (της Παλαιστίνης) Θεότεκνου, o οποίος και τον χειροτόνησε επίσκοπο. Το 268, όταν πέθανε o επίσκοπος Λαοδικείας Ευσέβιος, ο Α. πήρε τη θέση του, ύστερα από ομόφωνη απόφαση των κατοίκων της.

2. Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (449-458). Δεν υπάρχουν λεπτομέρειες για τη ζωή του πριν από την άνοδό του στον πατριαρχικό θρόνο· βέβαιο μόνο είναι ότι καταγόταν από την Αλεξάνδρεια και ότι έλαβε μέρος στη Γ’ Οικουμενική Σύνοδο το 431. Ο Α. ήταν ένας από τους κυριότερους παράγοντες της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου που συγκλήθηκε στη Χαλκηδόνα το 451. Με τη βοήθεια του αυτοκράτορα Μαρκιανού έπεισε τη σύνοδο να ψηφίσει τον περίφημο 28ο κανόνα, με τον οποίο ο αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, όπως λεγόταν τότε, αναγνωρίζεται επίσημα ισότιμος με τον πάπα της Ρώμης και, συνεπώς, κορυφαίος ιεράρχης της Ανατολής. Σχετική με το ζήτημα αυτό είναι και η αλληλογραφία του Α. με τον τότε πάπα Λέοντα Α’. Η μνήμη του τιμάται στις 3 Ιουλίου.

III

Όνομα ιστορικών προσώπων.

1.Λόγιος από την Κύπρο (τέλη 4ου αι. μ.Χ.). Τον αναφέρει ο Επιφάνιος Κύπρου σε λόγο του, ως βοηθό του, μαζί με άλλον έναν λόγιο, στη συγγραφή του έργου του Αιρετική κακομυθία.

2. Νομοδιδάσκαλος (6ος αι. μ.Χ.). Δίδαξε στη σχολή της Βηρυτού. Υπήρξε συνεργάτης του Τριβωνιανού και μέλος της επιτροπής που διόρισε o Ιουστινιανός (530) για τη σύνταξη των Πανδεκτών.Τα σχόλια και τα υπομνήματά του για το έργο αυτό δεν σώθηκαν.

3. Άγνωστος ποιητής (ή, το πιθανότερο, ποιητές) διαφόρων τροπαρίων. Τα τροπάρια αυτά επιγράφονται Ανατολίου, δεν είναι όμως εξακριβωμένο σε ποιον ή σε ποιους ανήκουν. Άλλοι υποστηρίζουν ότι γράφτηκαν από τον A. τον Στουδίτη, ενώ άλλοι θεωρούν ότι τα έγραψε o A. Θεσσαλονίκης.